OECD'nin 'kirli futbol' raporu

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı'nın (OECD) karapara aklamayla mücadeleyi yürüten Mali Eylem Görev Gücü (FATF), "Futbol Sektörü Aracılığıyla Karapara Aklama" konulu raporu, aslında hepimizin bildiği ama çok da fazla dillendirmediği gerçekleri gözler önüne serdi.

Raporun can alıcı noktalarından biri, futbolun eğlence olmaktan çıkıp bir küresel sektör halini alması. Tabii ki, bunun böyle olduğunu herkes biliyor fakat suç ve suçlu dünyası da, bu pastadan payını almak için kendini futbolun içine attı.

265 MİLYON KİŞİ FUTBOL OYNUYOR

Dünyada 265 milyon kişinin futbol oynandığı belirtilen rapora göre, bunların sadece yüzde 8’i kadınlardan oluşuyor. Dünyada üstünde resmi kayıtlı futbolcu sayısı 38 milyonu bulurken,, hakem ve diğer yetkililerin sayısı 5 milyon, kulüp sayısı da 301 bin.

ALMANYA KAYITLI FUTBOLCU CENNETİ

En fazla kayıtlı futbolcu 6 milyonla Almanya’da bulunuyor. Bunu 4 milyonla ABD, 2 milyonla Brezilya, 1’er milyonla İngiltere, Güney Afrika, Hollanda ve Japonya, 400’er binle de Kanada, Rusya, Çin, Ukrayna, Çek Cumhuriyeti, Polonya, İspanya, Avusturya, Şili ve İran izliyor.

İNGİLTERE FUTBOL GELİRİNDE LİDER

Futbolda sadece Avrupa pazarının büyüklüğü 13.8 milyar lira. Avrupa’nın en büyük ligleri arasında İngiltere’de futbol gelirleri yılda 2 milyar 273 milyon Euro, Almanya’da 1 milyar 379 milyon Euro, İspanya’da 1 milyar 326 milyon Euro, İtalya’da 1 milyar 163 milyon Euro, Fransa’da da 972 milyon Euro olarak belirleniyor.

KARA PARA AKLAMA

Mali Eylem Görev Gücü'nün Futbol Sektörü Aracılığıyla Karapara Aklama Raporu; hile,
yolsuzluk, vergi kaçakçılığı ve karapara aklamanın futbolun içinde yer aldığını gösteriyor,

1. Futbol pazarına girmek çok kolay. Girişte engeller ya yok ya da çok az.
2. Futbol sektöründen gelir elde edenlerin sayısının fazla olması: Uluslararası transferler ile televizyon ve sponsorluk gelirlerinin çok hızlı yükselmesi, futbolcu alım satımlarını, menejerlerin, sponsorların ve futbolla ilgilenen diğer kişilerin sayısını artırdı. Bu da para akışında hileli işlemlerin gizlenmesini kolaylaştırdı.
3. Menajerlik kurumunun birçok ülkede hala amatörce ve deneyimsiz kişiler tarafından yapılması.
4. Futbol kulüplerinin yasal yapısının, sınırlı sorumlu özel şirketlerden vakıflara çeşitlilik göstermesi. Kulüplerle ilgili yasal düzenlemelerin ya da denetimlerin yeterli olmaması veya hiç olmaması bu kulüplere sahip olmayı kolaylaştırıyor.

5. Büyük hacimli işlemler yapılması: Özellikle uluslararası transfer
piyasasında yapılan büyük hacimli işlemler, ulusal futbol organizasyonları tarafından kontrol edilemiyor. Uluslararası transferlerdeki para akışında vergi cennetleri de kullanılabiliyor.

TRANSFERLERDEKİ ARTIŞ

1. Futbolcuların transfer bedellerinin rasyonel olmayan ve kontrolsüz şekilde artması. Özellikle uluslararası transferler, karaparanın aklanması için çeşitli fırsatlar sunuyor.
2. Futbol kulüplerinin finansman gereksinimi: Sektörün büyümesine rağmen birçok spor kulübü hala finansal yönden sıkıntı çekiyor. Bu da kulüplerin şüpheli kişilerin para tekliflerini kabul etmesine neden oluyor. Finansal zorluk içindeki kulüpler de, "finansal doping"e gereksinim duyuyor.
3. Bazı oyuncuların sosyal zayıflığı: Özellikle genç ve deneyimsiz oyuncular, yanlış yönlendirildiklerinde kolayca şüpheli işlemlere konu olabiliyor.

KARAPARA AKLAMA YÖNTEMLERİ

Futbol kulübü sahipliği: Karapara aklayıcıları, futbol kulüplerini mükemmel bir karapara aklama aracı olarak görüyor. Nakit paranın döndüğü her sektörde olduğu gibi, futbol da, karapara aklamaya elverişli bir ortam sunuyor. Futbol kulüpleri, bazı durumlarda sosyal ilişkiler kurarak, devletten ihale alıyor. Örneğin Meksika’da profesyonel bir futbol kulübüne sahip bir işadamı, politikacılar ve kamu görevlileriyle ilişki kurarak, rüşvet yoluyla belirli kamu ihalelerini almıştı.

Transfer pazarı: Uluslararası transfer pazarı sürekli olarak genişliyor. Örneğin 2006 Dünya Kupasında ulusal takımlarda oynayan futbolcuların yarısı, kendi ülkelerinin dışındaki ülke liglerinde oynuyordu.

Televizyon pazarının serbestleşmesi, özel televizyon ağlarının yaygınlaşması, spor kulüplerinin bütçelerinin, bu da futbolcu ücretlerinin artmasına neden oldu. Uluslararası futbolcu transferleri, vergi kaçırmaya, hatta bu işlemlerin içine gizlenerek hileli işlemlerde bulunmaya ve karapara aklamaya olanak veriyor. Transfer bedelleri de olduğundan yüksek gösterilebiliyor.

BAHİS OYUNLARI

Bahis oyunları: Bu oyunlar spor için önemli bir kaynak. Ancak bahis oyunlarıyla, spor faaliyetlerinde maç sonuçları ayarlanabiliyor, değiştirilebiliyor. Bu hem yasa dışı süreçlere neden oluyor, hem de karapara aklama amacıyla kullanılıyor.

Bahis oyunlarında internetin kullanılması da para aklama riskini artırıyor. Örneğin 2008 yılında Asya’da Interpol’un dahil olduğu yasa dışı bir futbol bahsinde 1300 kişi tutuklandı. Bu olayda 16 milyon dolar nakit para ele geçirilirken, yapılan işleminin parasal boyutunun 1,5 milyar dolar olduğu tahmin ediliyordu.

Yasa dışı insan trafiği: Özellikle Afrika ve Latin Amerika ülkelerinden genç oyuncular, uluslararası transfer gibi gösterilip, futbol kulüplerince Avrupa’ya sokulabiliyor.

Yolsuzluklar: Kumar gelirlerinin elde edilmesi için maç sonuçlarının organize edilmesiyle kulüplerin lig sıralaması bile değişebiliyor.

Doping ilaçları: Yasak olmasına rağmen futbolcular doping ilaçları kullanabiliyor. Bu ilaçlar son dönemde internetten de kolaycı edinilebiliyor.

Not: Yazı editöre ait değildir, bir derlemedir